Η πρώτη επίσημη επίδειξη γατών έγινε το 1871 στο Crystal Palace,στο Hyde Park του Λονδίνου. Οργανώθηκε από τον Χάρισον Γουίαρ, που κατέγραψε τα κριτήρια-περιγραφές της ιδεώδους γάτας για κάθε ράτσα- για όλες τις ράτσες που επιδείχθηκαν, ενώ ήταν ένας από τους τρεις κριτές. Η επίδειξη αυτή, καθώς και άλλες στην ηπειρωτική Ευρώπη και τις ΗΠΑ, αποτέλεσαν την κύρια ώθηση για τη σύγχρονη επιλεκτική εκτροφή γατών.
Οι κανονισμοί των επιδείξεων είναι σχολαστικοί και περίπλοκοι, κυρίως επειδή κάθε γενεαλογικό μητρώο έχει συνθέσει τους δικούς του κανονισμούς. Κάποιοι όμιλοι είναι ο GCCF (Governing Council of the Cat Fancy), η διεθνής ένωση FIFé (Fédération Internationale Féline),ο CFA (Cat Fanciers’ Association) και η TICA (The International Cat Association).
Κάθε μητρώο έχει το δικό του κατάλογο για τις επιδείξεις. Σε γενικές γραμμές, οι γάτες συναγωνίζονται στην ίδια φυλή, φύλο και χρώμα. Μια επίδειξη μπορεί να αφορά μια συγκεκριμένη φυλή, ή πολλές. Οι εκθέσεις μορφολογίας δεν είναι καλλιστεία, καθώς δεν βραβεύονται οι ομορφότερες γάτες, αλλά αυτές που πλησιάζουν περισσότερο στα πρότυπα της εκάστοτε φυλής.

Ποιες γάτες μπορούν να συμμετέχουν;

Θεωρητικά, οποιαδήποτε γατούλα είναι υγιής, άνω των τεσσάρων μηνών, και σωστά κοινωνικοποιημένη, μπορεί να συμμετέχει σε μια έκθεση μορφολογίας. Δεν είναι ανάγκη η γατούλα σας να ανήκει σε κάποια φυλή για να λάβει μέρος, καθώς υπάρχει και κατηγορία για τις κατοικίδιες γάτες που δεν έχουν συμπαγή μορφολογικά χαρακτηριστικά ώστε να ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη φυλή. Κάποιοι όμιλοι προβλέπουν μια κατηγορία για τις γάτες που φαίνονται να ανήκουν σε κάποια φυλή, αλλά δεν έχουν τα απαραίτητα έγγραφα που το αποδεικνύουν. Οι γάτες αυτές εξετάζονται από τους κριτές, κι αν εκείνοι αποφασίσουν ότι όντως ανήκουν σε κάποια φυλή, εκδίδουν ένα πιστοποιητικό που το επιβεβαιώνει. Επίσης υπάρχουν φυλές που δεν αναγνωρίζονται σε όλους τους ομίλους, ή αναμένεται η αναγνώρισή τους. Αυτές οι φυλές είτε διαγωνίζονται σε ξεχωριστή κατηγορία, είτε μαζί με τις γάτες που δεν ανήκουν σε κάποια φυλή. Ο κάθε όμιλος έχει τους δικούς του κανονισμούς, σε κάποιους δεν επιτρέπεται να συμμετέχουν έγκυες γάτες, γάτες στις οποίες έχουν αφαιρεθεί τα νύχια. με ονυχεκτομή, ή γάτες που δεν ανήκουν σε κάποια φυλή, είναι άνω των έξι μηνών, και δεν είναι στειρωμένες. Καλό θα ήταν να ελέγξετε τους κανονισμούς του εκάστοτε ομίλου πριν αποφασίσετε να συμμετέχετε σε μια έκθεση που διοργανώνει.

Αποφάσισα να συμμετέχω σε μια έκθεση μορφολογίας, τι πρέπει να κάνω;

Καταρχήν, καλό θα ήταν να παρευρεθείτε σε μια έκθεση μορφολογίας πριν αποφασίσετε να συμμετέχετε σε μία με τη γατούλα σας. Παρακολουθήστε τη διαδικασία, μείνετε όσες περισσότερες ώρες μπορείτε, και σκεφτείτε αν κι εσείς και το ζωάκι σας μπορείτε να ανταποκριθείτε στις απαιτήσεις μια έκθεσης. Αν η γατούλα σας δεν ανέχεται να την αγγίζουν ξένοι, αν τρομάζει ή αγχώνεται με την πολυκοσμία και το θόρυβο, ή αν θα ταλαιπωρηθεί με την περιποίηση της προετοιμασίας, καλύτερα θα ήταν να μην συμμετέχετε. Είναι σημαντικό το ζώο να στρεσσαριστεί όσο το δυνατόν λιγότερο, και να είναι και για εσάς και γι’ αυτό μια ευχάριστη εμπειρία.
Ενημερωθείτε σχετικά με το πρόγραμμα του ομίλου που σας ενδιαφέρει, κι επιλέξτε την έκθεση στην οποία θέλετε να συμμετέχετε. Οι περισσότεροι όμιλοι διαθέτουν μια φόρμα συμμετοχής, όπου συμπληρώνετε τα στοιχεία της γατούλας σας, και τα δικά σας. Αυτά συνήθως συμπεριλαμβάνουν το όνομα της γάτας, την ημερομηνία γέννησής της, τα ονόματα των γονέων και του εκτροφέα της, το φύλο της, το χρωματισμό της, τη φυλή της, την κατηγορία που θα διαγωνιστεί, και τα προσωπικά σας στοιχεία. Υπάρχει συνήθως ένα κόστος συμμετοχής, το οποίο ποικίλλει ανάλογα με τον διοργανωτή ή τον αριθμό των γατών που θα αποφασίσετε να διαγωνιστούν. Αφού συμπληρώσετε και αποστείλετε τη φόρμα συμμετοχής, πρέπει να αρχίσετε να προετοιμάζεστε και εσείς και η γατούλα σας για την έκθεση.

Τι προετοιμασία χρειάζεται η γάτα μου;

Η γάτα πρέπει να είναι καθαρή και περιποιημένη για την έκθεση. Οι περισσότεροι όμιλοι απαιτούν να είναι κομμένα τουλάχιστον τα μπροστινά νύχια, τα αυτιά και τα μάτια να είναι καθαρά, και το τρίχωμα καθαρό, χωρίς κόμπους.
Αν η γατούλα σας ανήκει σε κάποια φυλή, θα πρέπει να συμβουλευτείτε κάποιον επαγγελματία groomer ή τον εκτροφέα της, σχετικά με την προετοιμασία που χρειάζεται. Κάποιες φυλές, όπως η περσική, απαιτούν μπάνιο και ειδικό στέγνωμα αρκετές εβδομάδες πριν την έκθεση, ενώ για κάποιες άλλες το μπάνιο είναι απαγορευτικό.
Επίσης υπάρχουν στο εμπόριο ειδικές βούρτσες και χτένες, που θα σας βοηθήσουν να κρατήσετε το τρίχωμα σε ιδανική κατάσταση. Φυσικά η διατροφή, η καθημερινή φροντίδα και η ποιότητα του τριχώματος επηρεάζουν την εμφάνιση και την κατάσταση του ζώου.

Εκτός από την εμφάνιση, μπορείτε να αρχίσετε να μαθαίνετε στη γατούλα σας να συναναστρέφεται κόσμο, να δέχεται τις αγκαλιές, και το κράτημα με τρόπο που να αναδεικνύει τα χαρακτηριστικά της φυλής της και να την κάνει να νιώθει άνετα όσο περιμένει να την αναλάβει ο κριτής.

Φροντίστε να αποπαρασιτώσετε εσωτερικά και εξωτερικά τη γάτα σας πριν την έκθεση, να ελέγξετε τους εμβολιασμούς της, και να έχετε έτοιμο το βιβλιάριο υγείας της.

Τι άλλες προετοιμασίες χρειάζεται να κάνω;

Αν ζείτε μακριά από την πόλη στην οποία γίνεται η έκθεση μορφολογίας που σας ενδιαφέρει, θα χρειαστεί να ταξιδέψετε μαζί με τη γατούλα σας. Ιδανικό θα ήταν να είναι ήδη εξοικειωμένη με τη γατοφόρο και τη μεταφορά με το αυτοκίνητο, και να πραγματοποιήσετε το ταξίδι με δικό σας όχημα. Η γατοφόρος θα πρέπει να είναι σε μέγεθος που να της επιτρέπει να ταξιδέψει με άνεση, ενώ θα βοηθήσει να έχει μέσα κάποια κουβερτούλα με τη μυρωδιά της, για να αισθάνεται οικεία.
Μάθετε από νωρίς το μέγεθος του κλουβιού στο οποίο θα μείνει η γάτα σας κατά τη διάρκεια της έκθεσης, και προμηθευτείτε διαχωριστικά για τις πλαϊνές πλευρές του. Υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία, από κουρτινάκια σε διάφορα σχέδια και χρώματα, έως πλαστικά ή ξύλινα διαχωριστικά, και είναι απαραίτητα για να μην βλέπεται η γάτα σας με τη διπλανή και να μην κινδυνεύει η μία από την άλλη.

Καλό θα ήταν να έχετε μαζί σας κάποιο καθαριστικό, ώστε να περάσετε με αυτό το κλουβί πριν βάλετε μέσα τη γάτα σας. Κάποιοι όμιλοι απαιτούν να στρώνεται ο πάτος του κλουβιού με λευκό ύφασμα, ενώ άλλοι σας επιτρέπουν να τοποθετήσετε την αγαπημένη κουβέρτα της γάτας σας. Μπορείτε επίσης να τοποθετήσετε μια μικρή αμμολεκάνη, μπολ με το νερό και την τροφή της, το κρεβάτι της, το μαξιλάρι της ή το αγαπημένο της παιχνίδι, οτιδήποτε πιστεύετε ότι θα την κάνει να νιώσει άνετα. Μην ξεχάσετε να πάρετε μαζί σας τις βούρτσες και τα προϊόντα περιποίησης που πιθανόν χρειάζεται η γατούλα σας, καθώς και ό,τι άλλα διακοσμητικά για το κλουβάκι επιλέξετε.

Η…ώρα της κρίσης

Αφού περάσετε από τον κτηνιατρικό έλεγχο και τακτοποιήσετε τη γάτα σας στο κλουβάκι, περιμένετε να καλέσουν τον αριθμό της. Συνήθως στους προκαταρκτικούς γύρους πηγαίνετε ο ίδιος τη γάτα σας στον κριτή, ενώ στον τελικό αναλαμβάνει να την παρουσιάσει κάποιος steward. Ανάλογα με τον όμιλο, η γάτα εξετάζεται από τον κριτή, που είναι γνώστης της κάθε φυλής, και παίρνει κάποιους πόντους για κάθε χαρακτηριστικό της. Κάθε όμιλος δίνει διαφορετική βαρύτητα σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά, και κατατάσσει με διαφορετικό τρόπο τις γάτες που διαγωνίζονται. Δεν επιτρέπεται η γάτα να έχει πάρει ηρεμιστικά, κι ο κριτής ελέγχει τα αντανακλαστικά της. Ο κριτής συνήθως μιλά με τον ιδιοκτήτη και σχολιάζει τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία του κάθε ζώου, ενώ μερικοί κριτές παρουσιάζουν γάτες που εξετάζουν και στο κοινό, ειδικά όταν πρόκειται για κάποιο χαρακτηριστικό εκπρόσωπο κάποιας φυλής. Στη συνέχεια, η γάτα επιστρέφει στο κλουβάκι της, και ανάλογα με την κρίση, επιστρέφει για τον επόμενο γύρο. Ο τελικός είναι συνήθως η πιο φορτισμένη περίοδος της έκθεσης, όπου ανακηρύσσονται οι νικητές κάθε κατηγορίας, και οι τρεις πρώτες γάτες όλης της διοργάνωσης. Τα βραβεία ποικίλλουν ανάλογα με το διοργανωτή, αλλά συνήθως είναι συμβολικά: κύπελλα ,μετάλλια, τροφές ή αξεσουάρ για γάτες.

Πώς μπορώ να επισκεφθώ μια έκθεση μορφολογίας;

Αν δεν έχετε γατούλα, αν έχετε γατούλα και σκέφτεστε να συμμετέχετε μελλοντικά μαζί της σε κάποιο διαγωνισμό, αν σκέφτεστε να αποκτήσετε μια γατούλα, φυλής ή μη, ή αν απλά αγαπάτε τις γάτες, το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να επισκεφθείτε μια έκθεση μορφολογίας. Οι εκθέσεις αυτές συνήθως διαφημίζονται αρκετά, αλλά μπορείτε να ενημερωθείτε και μέσω των προγραμμάτων των ομίλων, που αναρτούνται στις ιστοσελίδες τους. Κάποιες έχουν ένα συμβολικό ποσό εισόδου, κάποιες όχι. Μπορείτε να προμηθευτείτε έναν οδηγό από την είσοδο της έκθεσης, ο οποίος αναφέρει τους αριθμούς των γατών, καθώς και το όνομα, τη φυλή τους, και την κατηγορία στην οποία διαγωνίζονται. Πολλοί όμιλοι επιτρέπουν σε φιλοζωϊκές οργανώσεις να συμμετέχουν στο διαγωνισμό με γατούλες που αναζητούν σπίτι, οπότε που ξέρετε, μπορεί να γνωρίσετε εκεί το χνουδωτό σας σύντροφο! Μη διστάσετε να ρωτήσετε τους ιδιοκτήτες και τους εκτροφείς για τυχόν απορίες σας, και να παρακολουθήσετε κάποιες από τις κρίσεις, ώστε να δείτε πως ανακηρύσσεται κάποια γατούλα νικήτρια. Αν παρευρίσκεστε σε κάποια έκθεση ως θεατής, σίγουρα αγαπάτε τις γάτες. Φροντίστε λοιπόν να μην τις αγχώνετε με φωτογραφίες με φλας, και με φωνές μπροστά στα κλουβάκια τους. Δεν επιτρέπεται να αγγίζετε τις γάτες, γιατί δε σας γνωρίζουν και η επαφή με άγνωστες μυρωδιές και ανθρώπους, σε έναν χώρο όπου δεν έχουν ξαναβρεθεί, σίγουρα θα τις αγχώσει, αλλά κι επειδή μπορεί χαϊδεύοντάς τες να μεταφέρετε κάποια ασθένεια που δεν έχει εκδηλωθεί, από τη μία στην άλλη. Παραμερίστε όταν μια γατούλα πηγαίνει με τον ιδιοκτήτη της στον κριτή, δεν είναι η σωστή ώρα για χάδια, καθώς η γατούλα βλέπει πολλά άγνωστα πρόσωπα τριγύρω της και πρέπει να παραμείνει ήρεμη. Όσο εξοικειωμένη με τις εκθέσεις, κι όσο κοινωνική κι αν είναι μια γατούλα, δεν παύει να είναι στο χώρο της έκθεσης αρκετές ώρες, και να μην αισθάνεται το ίδιο άνετα όσο θα αισθανόταν στο σπίτι της. Φροντίστε να κάνετε τη μέρα της όσο γίνεται πιο εύκολη, και να μη φέρνετε σε δύσκολη θέση τους ιδιοκτήτες και το ζώο.
Είτε ως επισκέπτης, είτε ως εκθέτης, οι εκθέσεις μορφολογίας είναι μια ιδανική ευκαιρία να θαυμάσετε γάτες και να συμμετέχετε σε μια μεγάλη γιορτή με αφορμή το αγαπημένο αιλουροειδές όλων μας!